Η παρούσα συνέντευξη στη Ντόρα Κουτροκόη δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Manifesto στις 20/09/23.
Κύριε Γιατρομανωλάκη, ένα εύλογο ερώτημα είναι γιατί μετακινηθήκατε από την κεντρική πολιτική σκηνή στο πεδίο της τοπικής αυτοδιοίκησης; Ορισμένοι θα το θεωρήσουν υποβάθμιση ή λύση ανάγκης επειδή δεν υπουργοποιηθήκατε εκ νέου.
Αν δεν μας ήταν σαφής ο ρόλος και η σπουδαιότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης ως τώρα, φοβάμαι πως οι πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες και πυρκαγιές το ξεκαθάρισαν μια και καλή: Η τοπική αυτοδιοίκηση, Δήμος και Περιφέρεια, διαδραματίζει κομβικό ρόλο σε επίπεδο υποδομών, έργων, διαχείρισης, σε ένα ευρύ πεδίο, από την υγεία μέχρι την εκπαίδευση και από την κοινωνική μέριμνα μέχρι τον πολιτισμό, συν φυσικά τη διαχείριση της καθημερινότητας η οποία επηρεάζει άμεσα την ποιότητα ζωής. Ο ρόλος της θα ενισχύεται όσο θα περνάει ο καιρός, δεν θα μικραίνει. Και εδώ συμβαίνει ένα παράδοξο. Ενώ προστίθενται αρμοδιότητες, ενώ οι ΟΤΑ καλούνται να χειριστούν ολοένα πιο πολύπλοκα ζητήματα, η διαχειριστική τους ικανότητα παραμένει περιορισμένη και αυτό συνδέεται και με το πολιτικό προσωπικό. Κατά τη διάρκεια της θητείας μου στο Υπουργείο Πολιτισμού αρχικά ως Γενικός Γραμματέας και στη συνέχεια ως Υφυπουργός συνεργάστηκα με πολλούς δήμους σε όλη την Ελλάδα και διαπίστωσα αυτά τα κενά από πρώτο χέρι, αλλά και το πόσα πολλά πράγματα μπορεί κάποιος να κάνει στην τοπική αυτοδιοίκηση, αρκεί να έχει όραμα και να ξέρει να το υλοποιήσει.
Πρόκειται λοιπόν για απολύτως συνειδητή επιλογή και απόφαση που πήρα γρήγορα μεν κατόπιν ώριμης σκέψης δε. Εξάλλου, δεν αντιμετωπίζω τους ρόλους αυτούς σαν καρέκλες και αξιώματα αλλά ως μέσα για να είμαι χρήσιμος και να κάνω δουλειά. Και διαθέτω και το όραμα και τη γνώση, και την εμπειρία, και την όρεξη για να την κάνω.
Συστρατεύεστε με τον Κώστα Μπακογιάννη, ο οποίος έχει δεχτεί έντονη κριτική, ειδικά για το έργο του Μεγάλου Περιπάτου…
Συστρατεύομαι με έναν άνθρωπο που εκτιμώ και εμπιστεύομαι, και έναν Δήμαρχο για τον οποίο ξέρω ότι, εφόσον εκλεγώ, θα συνεργαστούμε εξαιρετικά. Ως προς τον Μεγάλο Περίπατο ο Δήμαρχος έχει ήδη κάνει την αυτοκριτική του και η δημοτική αρχή έχει λάβει τα διδάγματά της. Σε κάθε περίπτωση πάντως είναι άδικο, όχι για τον ίδιο, αλλά για την πόλη πρωτίστως, η συζήτηση για την Αθήνα να εξαντλείται στην Πανεπιστημίου ενώ έχουν γίνει τόσα πολλά και ουσιαστικά έργα και στα 7 διαμερίσματα του Δήμου στην καθαριότητα, στον φωτισμό, στην πρόνοια, στο αστικό πράσινο, στην αστική πανίδα, στον πολιτισμό.
Εφόσον έχουν γίνει όπως λέτε τόσα πολλά ποια θεωρείτε και ποια θέλετε να είναι η δική σας συμβολή;
Η δουλειά δεν σταματά ποτέ. Όσα κι αν γίνουν πάντοτε υπάρχουν πολλά περισσότερα ακόμα. Η εμπειρία μου από το Υπουργείο Πολιτισμού και μεγάλους φορείς όπου έχω εργαστεί αφενός με βοηθά στο να διαγνώσω γρήγορα προβλήματα και να σχεδιάσω ολιστικές λύσεις και τον τρόπο εφαρμογής τους, αφετέρου μου έχει καταστήσει παραπάνω από σαφή τη σημασία του τρόπου διακυβέρνησης. Συμπερίληψη, διαβούλευση, μετρήσιμα αποτελέσματα, διαφάνεια, ανοιχτό μυαλό και ανοιχτή πόρτα, καινοτομία και τόλμη για αλλαγές όπου αυτές απαιτούνται. Αυτή ήταν η νοοοτροπία μου στο Υπουργείο. Έτσι πετύχαμε να λειτουργήσει κανονικά το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Φιξ μετά από 20 χρόνια, έτσι φέραμε πάνω από μισό δις ευρώ από την ΕΕ για τον σύγχρονο πολιτισμό μέσω Ταμείου Ανάκαμψης, έτσι στήσαμε καινοτόμα προγράμματα όπως η πολιτιστική συνταγογράφηση και η αναβίωση της χειροτεχνίας, έτσι κάναμε τομές στα εργασιακά του πολιτιστικού κλάδου. Αυτή τη νοοτροπία θα φέρω και στο Δημοτικό Συμβούλιο εφόσον οι συμπολίτες μου με τιμήσουν με την ψήφο τους.
Ποιες θεωρείτε ότι πρέπει να είναι οι προτεραιότητες της νέας δημοτικής αρχής;
Μια μεγάλη πρόκληση είναι να επανασχεδιάσουμε, μετασχηματίσουμε και ανακαινίσουμε υπάρχουσες υποδομές, έτσι ώστε να είναι ανθεκτικές στα ακραία φαινόμενα που συνοδεύουν την κλιματική κρίση και παράλληλα να μην επιβαρύνουν το περιβάλλον. Η τεχνολογία έχει προχωρήσει σε λύσεις που προέρχονται από την ίδια τη φύση (nature-based solutions) που και αποδοτικότερες και οικονομικότερες είναι. Αυτό απαιτεί αναθεώρηση του τρόπου που αντιμετωπίζουμε το αστικό πράσινο αλλά και τις υποδομές, από τις πιο απλές όπως π.χ. τα πεζοδρόμια μέχρι τις πιο σύνθετες, γιατί είτε θα γίνουν μέρος του προβλήματος είτε της λύσης. Και φυσικά πρέπει να υπάρχει και η σχετική μέριμνα για την αστική πανίδα της πόλης, τόσο τα κατοικίδιά μας, όσο και τον υπόλοιπο πληθυσμό.
Η Αθήνα πρέπει επίσης πρέπει να γίνει ακόμα πιο γενναιόδωρη με τους δημότες της. Να μην τους ταλαιπωρεί, να μην τους τρώει χρόνο, αντιθέτως να τους διευκολύνει και κυρίως να τους στηρίζει και να τους βοηθά όποτε το έχουν ανάγκη. Το κομμάτι της συμπερίληψης επομένως, αλλά και της πρόνοιας, της υγείας και της εκπαίδευσης είναι κομβικής σημασίας. Όλοι και όλες, ανεξαρτήτως προσωπικών χαρακτηριστικών, θα πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα, ισότιμη πρόσβαση και ίσες ευκαιρίες.
Και το κομμάτι του πολιτισμού που τόσο καλά γνωρίζετε;
Είναι ένας τομέας που μου είναι πολύ γνώριμος: Ο πολιτισμός, ο τουρισμός και η συνολική εικόνα της πόλης, το brand Αθήνα. Ο πολιτισμός πρέπει να είναι προσβάσιμος σε όλες και όλους τους δημότες χωρίς εμπόδια, οικονομικά, γεωγραφικά ή κοινωνικά. Οφείλουμε επίσης να επενδύσουμε στην δημιουργικότητα της πόλης και των κατοίκων της. Να την ενσωματώσουμε σε όλες τις εκφάνσεις της αθηναϊκής ζωής. Αυτό απαιτεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική και στον πολιτισμό και στον τουρισμό: Από τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και ανάπτυξης οργανισμών και φορέων, μέχρι την παροχή ευκαιριών στο έμψυχο δυναμικό της πόλης με καινοτόμους τρόπους, και από την ενίσχυση της εικόνας της Αθήνας μέχρι τη θέσπιση κανόνων αλλά και τη δημιουργία ευκαιριών στον τουρισμό.