Συνέντευξη στον Γαβριήλ Χατζηνόπουλο για το site Thestival
Ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης μίλησε για όλα στο Thestival, με αφοπλιστική ειλικρίνεια. Όπως είπε, το υπουργείο Πολιτισμού, εξασφάλισε μισό δισεκατομμύριο ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Από αυτά, τα 250 εκατ. ευρώ θα διατεθούν στον Σύγχρονο Πολιτισμό, μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων που βασίζονται σε ειδικούς σχεδιασμούς.
Μέσα σε αυτές, αναμένεται να είναι και η πολιτιστική συνταγογράφηση. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα που συνδυάζεται με τις επιταγές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Σύμφωνα με τον κ. Γιατρομανωλάκη, σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας “θα έρθουμε σε ένα σημείο όπου θα μπορούν οι γιατροί για κάποιες περιπτώσεις να συνταγογραφούν πολιτισμό“.
Ο ίδιος, μίλησε και για τις ενέργειες της Επιτροπής για την Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ αλλά και για τις αποκαλύψεις που αφορούν στο ελληνικό #metoo, στέλνοντας μήνυμα σε εκείνες και εκείνους που μπόρεσαν να σπάσουν τη σιωπή τους.
Τέλος, εκμυστηρεύτηκε τι είναι αυτό που τον αγχώνει περισσότερο από τη στιγμή που ανέλαβε τη θέση του υφυπουργού Πολιτισμού αλλά και το πώς πέρασε την καραντίνα παρέα με τα δύο κατοικίδιά του.
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη:
Το σχέδιο “Ελευθερία” είναι σε εξέλιξη και η κυβέρνηση ποντάρει στην ενημέρωση και στη διαμόρφωση υπευθύνων συμπεριφορών για τον εμβολιασμό. Παρόλα αυτά, τις προηγούμενες ημέρες ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε πως θα δοθεί προπληρωμένη κάρτα στους νέους που εμβολιάζονται. Για ποιο λόγο φτάσαμε στο σημείο να επενδύουμε στην πολιτική επιβράβευσης με κουπόνια;
Το Freedom pass αποτελεί κίνητρο για να επισπεύσουμε την διαδικασία του εμβολιασμού. Οι νέοι είναι ένας πληθυσμός που ταλαιπωρήθηκε πολύ. Διακόπηκε πολύ βίαια η σχέση τους με τον πολιτισμό και τα ταξίδια. Δεδομένου ότι το freedom pass είναι κάτι που στηρίζει τον πολιτισμό, εγώ, οτιδήποτε θα ενθαρρύνει τον κόσμο να πηγαίνει στις δράσεις του πολιτισμού, το υποστηρίζω αναφανδόν.
Πόσο ψηλά στη λίστα του υπουργείου Πολιτισμού βρίσκεται η ενίσχυση μουσείων, θεάτρων και κινηματογράφων της Θεσσαλονίκης; Με ποιον τρόπο θα γίνει αυτό;
Τα πλάνα ενίσχυσης είναι πανελλαδικά, ισχύουν για όλη την Ελλάδα. Έχουμε βγάλει πολλά προγράμματα στήριξης του κλάδου κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Μέσα από διάφορα πρόγραμμα αυτό το διάστημα της πανδημίας έχουν διοχετευθεί στον κλάδο πάνω από 350 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά στο Ταμείο Ανάκαμψης, κάθε υπουργείο κατέθεσε τις προτάσεις του. Συνολικά, ως υπουργείο Πολιτισμού, μέσα από τις προτάσεις μας εξασφαλίσαμε μισό δις ευρώ. Από το ποσό αυτό, τα 250 εκατ. είναι για τον Σύγχρονο Πολιτισμό.
Έχουμε καταθέσει μια σειρά από στοχευμένες προτάσεις. Έχουν να κάνουν με τη μεταρρύθμιση σε εργασιακά και ασφαλιστικά ζητήματα, πράγματα που η πανδημία ανέδειξε και πρέπει να τα διαχειριστούμε και να δώσουμε τη δυνατότητα στα άτομα που έκλεισαν τα βιβλία τους να ξαναμπούν στον κλάδο. Έχουμε μια σειρά επενδύσεων στον τομέα του Πολιτισμού, όπως για παράδειγμα προγράμματα για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων των φορέων του πολιτισμού, αναβάθμιση της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, ένα κομμάτι που δεν το άγγιξε κανείς για δεκαετίες. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι είναι να αναδείξουμε πιλοτικά projects σε Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και στα νησιά του Νοτιοανατολικού Αιγαίου για το πώς ο πολιτισμός μπορεί να αποτελέσει έναν μοχλό βιώσιμης ανάπτυξης, δημιουργώντας πολιτιστικά αναπτυξιακά masterplans, όπου συνδέουμε πολλά διαφορετικά πράγματα κάνοντας τους φορείς να συμπράξουν επενδύοντας στον πολιτισμό. Θα δοθεί μια νέα ώθηση σε αυτές τις περιοχές.
Ένα άλλο project έχει να κάνει με τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κλάδου. Δηλαδή πως μπορούμε να αξιοποιήσουμε την τεχνολογία προς όφελος του πολιτισμού. Επίσης έχουμε ένα μεγάλο project, την εξωστρέφεια και προβολή του Σύγχρονου Ελληνικού Πολιτισμού, που πιάνει όλους τους κλάδους με ειδικά κλασικά προγράμματα. Τέλος, έχουμε και προγράμματα που έχουν να κάνουν με τη καλύτερη πρόσβαση του κοινού στον κλάδο του πολιτισμού, με ειδικά πρόγραμμα για άτομα άνω των 65 ετών ή με αναπηρία.
Ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα που έρχεται και έχει σχεδιαστεί βάσει των επιταγών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι η πολιτιστική συνταγογράφηση. Σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας θα έρθουμε σε ένα σημείο όπου θα μπορούν οι γιατροί για κάποιες περιπτώσεις να συνταγογραφούν πολιτισμό. Έως το 2025 όλα αυτά θα δρομολογηθούν και θα πρέπει να κινηθούν γρήγορα.
Ακόμα, βασικό μας μέλημα είναι η ενίσχυση της ελληνικής κινηματογραφίας. Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό να ενισχυθεί ο ελληνικός κινηματογράφος. Έχουμε σχεδιάσει ειδικό πράγματα που εντάσσεται στο Ταμείο Ανάκαμψης. Είναι σημαντικό επίσης ότι, ενώ από το 1981 είχε προβλεφθεί, εμείς προχωράμε στην ίδρυση μιας Κρατικής Σχολής για τον Κινηματογράφο. Κοιτάμε με διεθνείς φορείς χρηματοδότησης πώς μπορούμε να ενισχύσουμε τον κλάδο. Θα εφαρμόσουμε μία ξεχωριστή στρατηγική ενίσχυσης. Πιθανόν η σχολή αυτή να έχει έδρα την Αθήνα.
Αμέσως μετά την εξιχνίαση της “κλοπής του αιώνα”, ένα από τα δύο έργα που εκλάπησαν από την Εθνική Πινακοθήκη το 2012, αυτό του Πικάσο, έπεσε στο πάτωμα και το σήκωσαν με γυμνά χέρια. Το συμβάν σχολιάστηκε αρνητικά και σε διεθνές επίπεδο αλλά και από την αξιωματική αντιπολίτευση. Ποιο είναι το δικό σας σχόλιο και τι αντίκτυπο πιστεύετε ότι έχει στην ελληνική κοινωνία;
Το γεγονός ότι βρέθηκαν οι πίνακες και εξιχνιάστηκε η υπόθεση είναι πολύ σημαντικό, ανεξαρτήτως κομματικής προέλευσης. Τα έργα επιστρέφουν πίσω στην Εθνική Πινακοθήκη και κατά συνέπεια στην ελληνική κοινωνία. Τρέφω ιδιαίτερο σεβασμό για τα έργα τέχνης. Θεωρώ ότι πρέπει να τα φροντίζουμε, να τα ακουμπάμε με προσοχή και να τα σεβόμαστε. Από εκεί και πέρα αντιλαμβάνομαι ότι μπορεί να συμβούν ατυχήματα, αλλά θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με αυτά τα πράγματα.
Με αφορμή τα φαινόμενα όπως αυτό της Δημήτρη της Λέσβου αλλά και άλλων ανθρώπων που χλευάζονται και δέχονται εκφοβισμό επειδή είναι διαφορετικοί, ποιες παρεμβάσεις θα πρέπει να γίνουν από την πολιτεία έτσι ώστε να εξαλειφθούν αυτά τα περιστατικά;
Πρέπει να γίνουν πολλαπλές και ταυτόχρονες παρεμβάσεις. Σε αυτά τα πράγματα η εκπαίδευση πάντα παίζει μεγάλο ρόλο αλλά και η ορατότητα. Το να εξοικειώνεται η κοινωνία με το να συμβιώνει, να συνυπάρχει και γιατί όχι να συνεργάζεται με ανθρώπους που είναι διαφορετικοί, με οποιονδήποτε τρόπο, θεωρώ πως είναι προς όφελός της. Μια κοινωνία πλουτίζει από τη διαφορετικότητα και δεν χάνει από αυτήν. Ήδη αρχίζουν να σχεδιάζονται στρατηγικές. Η Επιτροπή για την Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ παρέδωσε στον πρωθυπουργό τα αποτελέσματα της έκθεσής της και πάμε στην επόμενη φάση όπου θα δρομολογηθούν και θα σχεδιαστούν δράσεις. Αυτό που είναι πολύ σημαντικό είναι ότι δεν εξαντλήθηκε ο διάλογος και η φροντίδα μόνο σε ένα-δύο εμβληματικά ζητήματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, όπως είναι ο γάμος που είναι πολύ σημαντικό φυσικά, αλλά εξετάστηκαν πράγματα όπως ΛΟΑΤΚΙ+ και εκπαίδευση, ΛΟΑΤΚΙ+ και υγεία, ΛΟΑΤΚΙ+ και μεταναστευτικό. Επίσης τέθηκε το ζήτημα ότι θα πρέπει να υπάρχει ένα σημείο συντονισμού αυτών των δράσεων για να μπορέσουν να διατρέξουν όλη την κοινωνία αλλά και όλη την Πολιτεία. Αυτή η μεθοδολογία που επέλεξε και ο πρωθυπουργός και η Επιτροπή θεωρώ ότι θα μας πάει παραπέρα.
Με ποιον τρόπο το υπουργείο Πολιτισμού είναι σε θέση να προστατέψει τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης, βίας και συμπεριφορών που προσβάλλουν την προσωπικότητα, στον χώρο του Πολιτισμού;
Από όταν ξεκίνησαν να διαφαίνονται στην ελληνική κοινωνία αυτά τα περιστατικά, εμείς είπαμε ότι θα αναλάβουμε δράση και πρωτοβουλία. Είναι κάτι που βρίσκεται σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή, για τη σύνταξη αφενός ενός κώδικα δεοντολογίας σε κάθε δικό μας προστατευόμενο φορέα. Ο κώδικας αυτός θα πρέπει να προκύψει από συζήτηση και συνεργασία του προσωπικού και των συνεργατών. Δε θέλουμε να είναι ένα κείμενο που θα το φτιάξει μόνος του ένας άνθρωπος. Θέλουμε να είναι ένα συμπεριληπτικό κείμενο ακριβώς γιατί πολλά από αυτά τα ζήτημα προκύπτουν μέσα από την κατάχρηση εξουσίας.
Επίσης, είπαμε ότι δε φτάνει να υπάρχει ένας κώδικας δεοντολογίας. Θα πρέπει να σχεδιαστεί και ένας μηχανισμός για το πώς χειριζόμαστε καταγγελίες και πως διερευνάμε περιστατικά ούτως ώστε όλα τα άτομα να νιώθουν την ασφάλεια για να αναφέρουν ένα περιστατικό και να νιώθουν ότι μπορούν να ακουστούν και να βοηθηθούν. Οι φορείς που θα ζητούν χρηματοδότηση από το υπουργείο Πολιτισμού θα πρέπει να συναινούν σε αυτόν τον κώδικα δεοντολογίας. Θα πρέπει να σέβονται μια σειρά από κανόνες που θα αποτρέπουν τέτοιου είδους συμπεριφορές. Εμείς σαν υπουργείο Πολιτισμού μπορούμε και θέλουμε να βάλουμε το τραπέζι των διαπραγματεύσεων και από εκεί και πέρα να έρθουν οι παραγωγοί και ηθοποιοί για να συζητήσουμε και να το συνδιαμορφώσουν έτσι όπως θέλουν. Είμαστε εδώ για να αποτρέψουμε με οποιονδήποτε τρόπο τέτοια περιστατικά. Σε αυτούς που ήδη μίλησαν θα πως ότι είναι πολύ γενναίοι. Αντιλαμβάνομαι πόσο δύσκολο είναι να μιλήσεις για πράγματα που τα εσωτερικεύεις και νιώθεις ενοχή χωρίς να φταις σε τίποτα. Δε φταίνε αυτοί για κάτι και να μην επιτρέψουν σε κανέναν να τους πει ότι φταίνε σε κάτι.
Λόγω της πανδημίας, ο πολιτισμός μπήκε σε μία παρατεταμένη αναμονή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σε ενδεχόμενο τέταρτο κύμα, ποιο είναι το σχέδιο του υπουργείου έτσι ώστε ο κλάδος να μην ξαναμπεί στον “πάγο”;
Αυτό είναι κάτι που το συζητήσαμε μετ’ επιτάσεως και με την υπόλοιπη κυβέρνηση αλλά και με την επιτροπή των ειδικών. Αυτοί είναι που δίνουν τον τόνο σε αυτή την ιστορία. Ο πολιτισμός έχει μια ιδιαιτερότητα. Συνήθως προϋποθέτει μια υψηλή συγκέντρωση κόσμου. Προσπαθούμε να βρούμε λύσεις και να διαμορφώσουμε υγειονομικά πρωτόκολλα που θα διασφαλίζουν τόσο τους εργαζόμενους όσο και το κοινό. Ήδη έχουμε ανοίξει όλους τους τομείς της πολιτιστικής δραστηριότητας. Ήδη ανακοινώθηκαν και κάποιοι κανόνες βάσει των οποίων από 15 Ιουλίου μπορούν να ανοίξουν και άλλοι χώροι του πολιτισμού. Καθώς προχωράει ο καιρός και αυξάνεται ο αριθμός των εμβολιασμένων και θα ορθώνεται το τοίχος της ανοσίας, ελπίζω και πιστεύω ότι δε θα χρειαστεί να πάμε σε λύσεις καθολικού lockdown, αλλά θεωρώ ότι μπορεί να χρειαστεί να προσαρμόσουμε κατά καιρούς κάποια δεδομένα. Η πρόθεση είναι να μην ξαναπάμε σε μια καθολική συνθήκη. Για παράδειγμα, έχουμε συζητήσει, πως ένα σινεμά που είναι multiplex, θα μπορούσε να πει ότι η αίθουσα 1 είναι για τον γενικό πληθυσμό, αλλά επιδεικνύοντας πιστοποιητικό εμβολιασμού, νόσησης ή αρνητικό αποτέλεσμα από τεστ και φορώντας όλοι μάσκες. Στην αίθουσα 2 θα μπορεί να φιλοξενεί εμβολιασμένους, οπότε θα μπορεί να ανεβάσει την πληρότητα και να χαλαρώσει τα μέτρα. Πουθενά δε θέλουμε να αποκλείσουμε τον πληθυσμό να έχει πρόσβαση στον πολιτισμό. Θεωρούμε ότι είναι λάθος. Από την άλλη πρέπει να αναγνωρίσουμε τα διαφορετικά υγειονομικά δεδομένα που δημιουργεί το αν μιλάμε για έναν εμβολιασμένο ή όχι πληθυσμό.
Είστε το πρώτο ανοιχτά gay μέλος ελληνικής κυβέρνησης. Πως νιώσατε που τα ΜΜΕ επικεντρώθηκαν σε αυτή τη λεπτομέρεια; Ενοχληθήκατε που στην Ελλάδα του 2021 αποτελεί είδηση ότι ένας ομοφυλόφιλος αναλαμβάνει χαρτοφυλάκιο σε ένα υπουργείου;
Θεωρώ ότι η ελληνική κοινωνία εξελίσσεται. Συμβαίνουν αυτά και έτυχε να είμαι εγώ ο πρώτος. Θα μπορούσε να είχε συμβεί και πριν. Το ερώτημα για μένα δεν είναι πώς ένιωσα εγώ αλλά πώς ένιωσε η ελληνική κοινωνία. Δε με ενόχλησε που τα ΜΜΕ επικεντρώθηκαν σε αυτή τη λεπτομέρεια, το περίμενα. Ήξερα ότι θα συμβεί. Βρήκα όμως ενδιαφέρον ότι κάποιες φορές ακούστηκε πως “έγινα υφυπουργός επειδή είμαι gay”. Ξαφνικά από εκεί που λέγανε “πώς τον κάνανε παρότι είναι gay”, φτάσαμε στο “επειδή”. Βρήκα ενδιαφέρουσα αυτήν την επιχειρηματολογία.
Το στυλ σας είναι διαφορετικό από αυτό που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στους πολιτικούς στη χώρα μας μέχρι σήμερα. Υπήρξαν στιγμές που μετανιώσατε για την αποδοχή της θέσης του υφυπουργού;
Η θέση μας είναι ένας ρόλος που πρέπει να τον υπηρετείς με τιμή και υπευθυνότητα. Ουσιαστικά εκπροσωπείς την Ελληνική Πολιτεία και αυτό απαιτεί έναν σεβασμό. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να εκφράσεις τον σεβασμό σου. Επομένως όλα αυτά συνοδεύονται από κάποια διαδικασία, από ένα πρωτόκολλο και από ευθύνες. Δεν έχω μετανιώσει, απλώς πάντα έχω στο μυαλό μου μια αγωνία ότι τιμώ τον ρόλο, τιμώ τη θέση, τιμώ αυτούς που με εμπιστεύτηκαν και μου την πρότειναν. Όλοι είμαστε υπόλογοι στους πολίτες. Αυτό είναι που με κάνει κάποιες φορές να αγχώνομαι και να πιέζομαι.
Τι θα κάνατε σήμερα στη ζωή σας εάν δεν ήσασταν μέλος της κυβέρνησης;
Είμαι από τους ανθρώπους που πάντοτε είχαν δουλειά. Δεν ξέρω τι θα έκανα ή τι θα κάνω στο μέλλον. Ευτυχώς πάντα έχω πολλά ενδιαφέροντα και έχω και μία πορεία που έχει δείξει ότι έχω ιδέες. Θα το δούμε όταν έρθει εκείνη η στιγμή.
Τέλος, κ. Γιατρομανωλάκη, δεν κρύβετε την αγάπη σας και για τα ζώα. Έχετε κατοικίδιο;
Έχω έναν σκύλο και έναν γάτο, τον Βρασίδα και τον Πάτρικ. Ευτυχώς που υπήρχαν την περίοδο της πανδημίας. Τον Πάτρικ δεν τον βάπτισα εγώ. Ο Βρασίδας ήταν αδέσποτος. Εγώ ήθελα έναν σκύλο και να του δώσω ένα όνομα από “Β”. Όταν τον βρήκα κουτάβι στον δρόμο είπα “αυτός είναι ένας Βρασίδας” και έτσι πήρε το όνομά του.